Solidarność Wielkopolska - Praca w czasie pandemii – pytania i odpowiedzi
Praca w czasie pandemii – pytania i odpowiedzi
Poniedziałek 23 listopada 2020

Niestety wygląda na to, że przyjdzie nam jeszcze jakiś czas funkcjonować i pracować w rzeczywistości pandemicznej. Z drugiej strony, mimo że stan trwa już osiem miesięcy, nadal wielu pracowników i pracodawców ma wątpliwości dotyczące pracy zdalnej i warunków funkcjonowania w czasie pandemii. Sprawy nie ułatwiają także często zmieniające się przepisy. Poniżej kilka najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi związanych z pracą w tym trudnym dla wszystkich okresie.

Czy praca zdalna jest tym samym co telepraca? Czy pracodawca może zmusić pracownika do przejścia w tryb pracy zdalnej?

Przede wszystkim należy podkreślić różnicę między telepracą, która jest uregulowana w kodeksie pracy a pracą zdalną, która zapisana jest wyłącznie w ustawie ,,covidowej”. Przede wszystkim kodeks wymaga uzgodnienia regulaminu telepracy ze związkami zawodowymi. Ponadto do trzech miesięcy pracownik może zrezygnować z telepracy, inaczej niż w pracy zdalnej, której nie może odmówić. To zasadnicza różnica. Tutaj pracownik przyjmuje pracę zdalną co do zasady, a w przypadku telepracy godzi na tę formę świadczenia pracy. Według obowiązujących przepisów, pracownik może odmówić wykonywania pracy zdalnej wyłącznie wtedy, gdy nie ma do tego warunków – umiejętności i narzędzi technicznych. Część pracodawców zresztą zbiera oświadczenia od pracowników, że mają odpowiednie warunki i umiejętności do wykonywania pracy zdalnej.

Czy można od pracodawcy żądać rekompensaty za energię elektryczną i korzystanie z prywatnego dostępu do Internetu podczas pracy zdalnej?

Tarcza 4.0. nie reguluje zasad związanych ze zwrotem kosztów poniesionych przez pracownika. Tę kwestię należy poruszyć w rozmowie z pracodawcą i ustalić warunki indywidualnie. Pracodawca ma możliwość wypłacenia ekwiwalentu z tytułu użytkowania sprzętu własnego w celach zawodowych. Jeżeli pracodawca zlecił ci wykonywanie pracy zdalnej, powinieneś porozmawiać z nim na temat warunków. Masz prawo wymagać od niego zapewnienia niezbędnego sprzętu, materiałów lub narzędzi.

Jeśli ulegnę wypadkowi świadcząc w domu pracę zdalnie, to czy przysługuje mi odszkodowanie?

Dla kwalifikacji prawnej zdarzenia nie ma znaczenia, czy do wypadku doszło w siedzibie pracodawcy, czy też poza tą siedzibą (np. w miejscu zamieszkania pracownika). Istotnym jest bowiem to, czy dana osoba w chwili wypadku realizowała obowiązki służbowe na zlecenie pracodawcy lub w jego interesie. Tym samym w pracodawca powinien przeprowadzić postępowanie na zasadach ogólnych określonych w przepisach rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (powołać zespół powypadkowy i sporządzić dokumentację powypadkową), i w zależności od ustaleń zespołu powypadkowego, dokonać kwalifikacji prawnej zdarzenia.

Jaki zasiłek przysługuje pracownikowi skierowanemu na kwarantannę?

Jeśli kwarantanna jest decyzją administracyjną wydaną przez Sanepid lub zostało wystawione zwolnienie lekarskie, pracownikowi przysługuje 80% wynagrodzenia.

Czy pracodawca może wprowadzić przestój ekonomiczny lub obniżyć wynagrodzenie bez konsultacji z pracownikami?

Aby obniżyć wymiar czasu pracy lub wprowadzić przestój ekonomiczny, pracodawca musi zawrzeć porozumienie ze związkiem zawodowym, a jeżeli takowy nie działa przy zakładzie pracy, to z obiektywnie wybraną reprezentacją pracowników. Kopia porozumienia powinna trafić do właściwego, okręgowego inspektoratu pracy.

Czy można pracować na kwarantannie?

Pracownik skierowany na kwarantannę domową może pracować, o ile nie ma objawów choroby, dobrze się czuje i nie pobiera świadczenia chorobowego. Osoba, która otrzymuje wygrodzenie chorobowe (wypłaca je pracodawca) lub zasiłek chorobowy (wypłaca go ZUS), nie może świadczyć pracy, nawet zdalnie.

Czy można pracować podczas izolacji domowej?

Izolacji domowej poddawane są osoby chore na COVID-19, które uzyskały pozytywny wynik testu na obecność wirusa SARS-CoV-2. Nawet pracownik, który nie ma żadnych objawów COVID-19, pozostaje osobą chorą. Z uwagi na powyższe pracodawca nie powinien go nakłaniać do świadczenia pracy w trakcie izolacji. Warto wiedzieć, że osoba zakażona COVID-19 nie jest automatycznie kierowana na zwolnienie lekarskie. Lekarz może jednak wypisać L4, a dodatkowo – wystawić zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy.

Czy pracownik na kwarantannie lub izolacji domowej musi złożyć oświadczenie?

ZUS ma dostęp do informacji dotyczących kwarantanny i izolacji domowej. Jeżeli dane o kwarantannie lub izolacji widnieją w systemie PUE ZUS, pracownik nie musi składać oświadczenia o odbyciu kwarantanny bądź izolacji. Jeżeli jednak danych nie ma w systemie, w ciągu trzech dni roboczych od daty zakończenia kwarantanny lub izolacji należy złożyć u pracodawcy oświadczenie o odbyciu kwarantanny lub izolacji.

Czy pracownik skierowany na kwarantannę lub izolację musi dostarczyć pracodawcy decyzję sanepidu?

Pracownik objęty kwarantanną lub izolacją domową nie musi dostarczyć pracodawcy papierowej decyzji sanepidu, ani zwolnienia lekarskiego. Firma może sprawdzić potrzebne informacje na platformie PUE ZUS. Warto jednak zaznaczyć, że ubezpieczony pracownik nie otrzymuje automatycznie zasiłku chorobowego z ZUS z tytułu kwarantanny lub izolacji. Musi złożyć wniosek o wypłatę świadczenia.

Opracowała Anna Dolska