Od roku 2010 w Unii Europejskiej proponuje się kolejne rozwiązania, których celem jest włączenie młodych osób do rynku pracy i zapewnienie im umiejętności oraz kwalifikacji potrzebnych w zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej. Szczególną rolę odegrały w tym zakresie wprowadzone w 2013 roku Gwarancje dla Młodzieży. Biorąc pod uwagę, że 2017 to czwarty rok ich wdrażania, nadszedł czas na dokonanie oceny i zaproponowanie zmian. Jednocześnie, obok „Gwarancji” europejscy partnerzy społeczni zaproponowali Ramowy Plan na rzecz Zatrudnienia Młodych. Dokument ten został wypracowany z wykorzystaniem mechanizmów europejskiego dialogu społecznego. Teraz nadszedł czas oceny skuteczności podejmowanych działań. Służyło temu seminarium międzynarodowe zorganizowane w dniach 26-28 czerwca br. przez „Solidarność” oraz Europejskie Centrum ds. Pracowniczych (EZA).
Wzięli w nim udział przedstawiciele 5 krajów: Polski (NSZZ „Solidarność”), Bułgarii (PODKREPA), Litwy (LTU Solidarumas), Słowacji (NKOS), Hiszpanii (USO, Fundacion Humanismo) i Portugalii (CFTL) oraz eksperci poszczególnych krajów.
Spotkanie rozpoczęły wystąpienia: Tadeusza Majchrowicza, Zastępcy Przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, Józefa Mozolewskiego, Wiceprzewodniczącego EZA i Przewodniczącego Zarządu Regionu Podlaskiego NSZZ „Solidarność” oraz Marcina Gallo, Przewodniczącego Krajowej Sekcji Młodych NSZZ „Solidarność”, członka ZR Wielkopolska. Wszyscy podkreślali, że mimo upływu czasu i szeregu podjętych inicjatyw sytuacja młodych ludzi nadal jest trudna i dlatego należy kontynuować debatę o udoskonaleniu polityki na rzecz młodych.
Pierwszy dzień seminarium był poświęcony ocenie bieżącej sytuacji na rynku pracy oraz systemom edukacji w poszczególnych krajach. Wykład wprowadzający Marii Petrovej z Bułgarii stał się przyczynkiem do dalszej wymiany doświadczeń i dyskusji w ramach pracy grupowej.
Uczestnicy przedstawili diagnozę rynku pracy w poszczególnych krajach zwracając uwagę na różnice i podobieństwa oraz próbując określić, jaki powinien być docelowo rynek pracy oraz system edukacji, by służyły szybkiemu przejściu z edukacji do pracy i utrzymaniu się na rynku bez popadania w warunki prekaryjne.
W dyskusji panelowej prowadzonej drugiego dnia obrad przez M. Gallo udział wzięli: Andrzej Stępnikowski ze Związku Rzemiosła Polskiego, Sebastian Antczak z NSZZ „Solidarność” Volkswagen Polska w Poznaniu oraz Kestutis Mikolajunas z LTU Solidarumas. Dyskutowano na temat kształcenia zawodowego, które - w ocenie zabierających głos - najbardziej sprzyja wchodzeniu na rynek pracy i najskuteczniej odpowiada na problem niedopasowania umiejętności do potrzeb rynku pracy. Przedstawione zostały doświadczenia Związku Rzemiosła Polskiego, który ma wiodącą rolę w kształceniu zawodowym w Polsce, zakładu Volkswagen Polska w Poznaniu, gdzie nawiązano bliską współpracę między przedsiębiorstwem a pobliskimi szkołami technicznymi i zawodowymi oraz omówiono rozwiązania stosowane na Litwie. Podkreślano, że szczególnego znaczenia nabiera konieczność uczenia się przez całe życie.
W kolejnym bloku tematycznym Viktoria Nagy, Wiceprzewodnicząca Komitetu Młodych Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (organizacja SZEF z Węgier) zapoznała uczestników z założeniami Ramowego Planu na rzecz Zatrudnienia Młodych. Podkreśliła udział młodych osób w pracach partnerów społecznych. Następnie przedstawiono stan wdrożenia tego dokumentu w Hiszpanii, na Słowacji, na Litwie oraz w Polsce.
Mateusz Szymański, reprezentujący „Solidarność”, dokonał przeglądu i wstępnej oceny programów europejskich na rzecz zatrudnienia młodych osób. Dyskusja pokazała, że należy kontynuować prace na rzecz młodzieży oraz że wszelkie inicjatywy powinny bardziej koncentrować się na osobach wykluczonych. Wiele miejsca poświęcono dyskusji o nowej inicjatywie Komisji Europejskiej na rzecz młodzieży - Europejskiemu Korpusowi Solidarności.
Na zakończenie drugiego dnia Łukasz Kopeć, organizator związkowy NSZZ „Solidarność” opowiedział o swoich doświadczeniach związanych z pozyskiwaniem nowych członków Związku w handlu i usługach. Rozmawiano także o metodach promocji związków zawodowych i dialogu społecznego na przykładach Polski i Hiszpanii.
Ostatni dzień poświęcony był debacie o przyszłości pracy i przyszłości młodych osób na rynku pracy. Wykład wprowadzający zaprezentował dr Thomas Prosser z Uniwersytetu w Cardiff. Zwrócił uwagę na to, że wybory polityczne nie są już związane ze statusem ekonomicznym lecz wiekiem, co ma ogromne znaczenie dla przyszłości stosunków zatrudnienia. W panelu prowadzonym przez Patryka Trząsalskiego z Zarządu Regionu wielkopolskiej „S” udział wzięli Agnieszka Lenartowicz-Łysik, doradca społeczny Prezydenta RP, Radosław Mechliński z Zarządu Regionu Dolny Śląsk NSZZ „S”, Jakub Gontarek z Konfederacji Lewiatan oraz Keistutis Mikolajunas z LTU Solidarumas z Litwy. Dyskutowano m.in. o tym czy młodzi powinni adaptować się do nowych trendów, czy próbować je aktywnie kształtować? Jakie skutki niesie ze sobą automatyzacja i robotyzacja?
*****
Konkluzją debaty było przyjęcie rekomendacji w zakresie kształtowania polityk na rzecz młodych osób z wykorzystaniem dialogu społecznego. Ich treść przedstawia się następująco:
1) Nie możemy pozwolić na to, by młode pokolenie Europejczyków stało się „straconym pokoleniem”. Utrata talentów i potencjału wykluczonej młodzieży jest niedopuszczalna. Konieczne jest kontynuowanie działań na rzecz młodych osób, takie jak, np. „Gwarancje dla Młodzieży”. Należy jednak zapewnić ich pełne wdrożenie, skuteczność oraz ich dalsze rozwijanie.
2) Praca na rzecz młodzieży musi uwzględniać udział partnerów społecznych i młodych ludzi. Dialog społeczny i współpraca gwarantują skuteczność podejmowanych działań oraz sprzyjają zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu.
3) Konieczne jest tworzenie całościowych polityk młodzieżowych, które uwzględniają różne aspekty życia młodych ludzi. Doświadczenie pokazuje, że w krajach, w których takie polityki są obecne, sytuacja młodych ludzi jest lepsza.
4) Należy wzmacniać organizacje biorące udział w dialogu społecznym. Odpowiednie działania legislacyjne, edukacyjne i promocyjne będą sprzyjały zaangażowaniu młodych ludzi w aktywność społeczną. Wymaga to współpracy wszystkich stron dialogu społecznego.
5) Dialog społeczny powinien uwzględniać nowe wyzwania, jakie stoją przed współczesną gospodarką. Już dziś należy podjąć debatę na temat przyszłości zatrudnienia, edukacji, rynku pracy, nauki przez całe życie, mobilności zawodowej, automatyzacji, digitalizacji oraz innych nowych procesów i zjawisk, a także ich wpływu na obszar rynku pracy i polityki społecznej.